De waarde van boscertificeringsnormen begrijpen - een antwoord op de bezorgdheid over gecertificeerde bosbouw

De waarde van bosbeheercertificering is het onderwerp geweest van recente persberichten. Bij het bekijken van dit onderwerp is het erg belangrijk om een stap terug te doen en het grotere geheel in ogenschouw te nemen. 

Ontbossing en aantasting van bossen zijn al lang bestaande problemen over de hele wereld, die worden veroorzaakt door een veelheid aan factoren zoals concurrerend landgebruik (vooral landbouw), excessieve houtkap en illegale houtkap. De drijvende kracht achter de oprichting van de Forest Stewardship Council (FSC) in het begin van de jaren 1990 was expliciet het vinden van een manier om verantwoord bosbeheer te stimuleren dat de duurzame groei zou ondersteunen van gezonde, meerjarige opstanden van gemengde houtsoorten die een breed scala aan biodiversiteit ondersteunen. Het Wereld Natuur Fonds en andere NGO's brachten een gevarieerde groep belanghebbenden samen, waaronder academici, bosbouwdeskundigen, maatschappelijke organisaties en andere experts om de FSC te lanceren, 's werelds meest innovatieve, visionaire poging tot nu toe om bossen, talloze soorten flora en fauna en de rechten en bestaansmiddelen van miljoenen mensen te beschermen. 

Feit is dat het FSC-programma en zijn multistakeholderproces een heel nieuw tijdperk van aandacht voor het lot van 's werelds bossen inluidden. Bedrijven die voorheen met weinig of geen externe controle werkten, werden nu geïnspireerd om hun boekhouding en hun activiteiten open te stellen voor beoordeling door derde partij certificeringsinstanties, die elk op hun beurt strenge accreditatie hadden ondergaan door een internationale accreditatie-instantie. Deze openstelling heeft grote voordelen gehad - bosbouwbedrijven werden blootgesteld aan milieu- en sociale principes die voorheen niet in hun activiteiten waren geïntegreerd, aan de eisen van grotere transparantie en aan een geloofwaardig pad voor verbetering en erkenning.

In de daaropvolgende decennia is de vraag naar verantwoord beheerd hout gegroeid, wat heeft geleid tot de opkomst van concurrerende certificeringsprogramma's. Deze ontwikkelingen hebben er op hun beurt toe geleid dat steeds meer bedrijven kennis hebben gemaakt met zowel de eisen als de voordelen van een controle door een derde partij. Als een van de pioniers op het gebied van certificering van verantwoord bosbeheer door derden, zijn we uit de eerste hand getuige geweest van de opmerkelijke verbetering in het beheer van bosbedrijven over de hele wereld en hebben we veel getuigenissen van dit effect gehoord.

Betekent dit dat er geen fouten worden gemaakt of dat er geen manieren zijn om het systeem te omzeilen? Natuurlijk niet. Onder de duizenden bedrijven die certificering hebben ondergaan, zijn er zeker enkele frauduleuze actoren geweest, evenals enkele problemen die over het hoofd werden gezien of verkeerd begrepen. Maar dit vertegenwoordigt slechts een klein deel van het grote geheel. Bovendien, en dat is heel belangrijk, hebben certificeringsystemen zoals FSC en PEFC redundante procedures en mechanismen ingebouwd om dergelijke problemen op te sporen en aan te pakken. Openbare beoordeling door belanghebbenden is ingebouwd in het proces en problemen worden onderzocht door certificeringsinstanties. Bewijs dat wijst op schendingen van de programmavereisten kan leiden tot schorsingen of beëindigingen van certificeringen (en dat gebeurt ook). Er zijn ook beroepsprocedures waarbij zowel bedrijven als belanghebbenden hun zaak kunnen bepleiten bij de eigenaar van het systeem. 

Wat levert dit allemaal op? Geen perfect systeem, maar wel het meest veeleisende vrijwillige systeem van checks and balances dat ooit door een sector is gebruikt. 

Sommige critici beweren dat bedrijven zich alleen maar willen laten certificeren voor greenwashing. Dat is echter de zeldzame uitzondering, niet de regel. Niets is minder waar. Certificering is tijdrovend, kost veel middelen en is veeleisend. Bedrijven die problemen te verbergen hebben, tekenen over het algemeen niet voor een herhaalde toetsing van buitenaf aan een reeks strenge sociale en milieueisen. Bovendien kun je voor geen geld een certificering kopen. Certificeerders moeten zich houden aan strikte regels voor belangenverstrengeling van de internationale accreditatie-instantie en compensatie is niet afhankelijk van het al dan niet toekennen van een certificering.  

Integendeel, vraag je dit af: Wat zou er gebeuren als we terugkeren naar de duistere eeuwen van onderzoek naar wat er gaande is in de bossen van de wereld? Hoe zit het met die bedrijven die weigeren om hun bossen open te stellen voor onafhankelijke analyse op basis van internationaal overeengekomen sociale en milieunormen? Waar is het verhaal voor de partijen en het milieu als er geen beoordelingssysteem is?

SCS is een groot voorstander van certificering door derden als een belangrijk onderdeel van een wereldwijde oplossing voor het beëindigen van ontbossing. Tegelijkertijd ondersteunen we van harte het werk van journalisten en belanghebbenden die het licht laten schijnen op zaken die aandacht verdienen, waaronder het produceren van bewijsmateriaal dat het certificeringsproces kan informeren en de hele inspanning effectiever kan maken.